Nörolojik hastalıklarda erken rehabilitasyon güzelleşmenin önünü açıyor

Geç başlangıçlı Alzheimer’da kişi kendindeki tuhaflığı kabul etmiyor

Yeni bir alan olan nöropsikolojiyle birtakım nörolojik hastalıklarda güzelleşmenin sağlanabildiğini söz eden uzmanlar, beynin bir güzelleşme vaktinin var olduğunu ve onu kaçırmamak gerektiğini lisana getiriyor. Erken müdahale ve rehabilitasyonun güzelleşmenin önünü açtığını söyleyen Klinik Nöropsikolog İnci Birincioğlu, “Medikal, fizyoterapi, lisan konuşma, ergoterapi ve nörorehabilitasyon ile birinci 2 yıl içerisinde düzgünleşme sağlanabiliyor.” dedi.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Klinik Nöropsikolog İnci Birincioğlu, nörolojik hastalıklarda erken rehabilitasyon konusunu kıymetlendirdi.

Yeni bir alan olan klinik nöropsikolojinin hastalar için rehabilitasyonda apayrı tecrübeler sunduğunu söz eden Klinik Nöropsikolog İnci Birincioğlu, bu mevzudaki tecrübelerini şu halde paylaştı:

“Hastanın zihinsel süreçlerini anladıktan ve hangi yaklaşımla tedavi alacağını belirledikten sonra yaratıcı olmak gerekiyor. O kişi diyelim ki güzelleşecek bir hasta, bir inme hastası. Gündelik hayatta en çok nerelerde zorlandığını ölçtükten sonra çeşitli vazifeler organize ediyoruz. Aile bireyleri de seanslara dahil oluyor. Co-terapist yetiştiriyorsunuz üzere. Alışverişe gitme, para çekme, arkadaşlarını arayıp bir tertip oluşturma ya da interneti, toplumsal medyayı kullanma, inme sürecinden evvel kalan ne kadar işi varsa bunları hakikat sırayla yanlışsız seviyelerde başlayarak geri dönme, yine fonksiyonelliğini kazandırma düzenlemesini yapıyoruz.”

Hastaların hayatını kolaylaştırmak, onlara düzgünlük değil

Yaşa bağlı demans olan ya da demansa yatkınlık gösteren hastalara yönelik çalışmaları hakkında da bilgi veren Klinik Nöropsikolog İnci Birincioğlu, “İnsanların birtakım şeyleri düşünmesine, söylemesine ve talep etmesine de müsaade etmemiz lazım, yani bizler yakınları olarak o insanların hayatlarını kolaylaştırmak için o insanlara hiçbir şey yaptırmıyoruz aslında. Hiçbir sorumluluk verilmiyor, hiçbir şey yapmalarını istemiyoruz ve hatta konuşmalarına bile bazen müsaade etmeyip ‘Ben seni anladım, sen aslında bunu istiyorsundur’ diyoruz bu insanlara. Durum bu türlü olunca tahminen de içe kapanıyor bu beşerler. Vazgeçiyorlar. Nasıl olsa birileri onlar için her şeyi yapıyor diye düşünüyorlar.” dedi.

2 cins rahatsızlıkta nörolojiye yahut psikiyatriye başvuruluyor

Her hastaya ferdî tedavi düzenlemenin ehemmiyetine vurgu yapan Klinik Nöropsikolog İnci Birincioğlu, “İnsanlar damarsal yahut beyin hastalığı olmak üzere 2 çeşit rahatsızlıkta nörolojiye yahut psikiyatriye başvuruyorlar. Akut olan durumlarda; kişi ya bir trafik kazası geçiriyor ya bir ensefalit (beyin iltihabı) geçiriyor. Yani beyin dokusu, beyin hücresi mikrop kapıyor ya da bir inme oluyor. Beyin dokusunu besleyen damarlardan birinde bir tıkanma ya da kanama olabiliyor. Ziyan verdiği beyin dokusuyla ilgili olarak ortaya bir disfonksiyon çıkıyor. Kişi ya konuşamıyor ya hareket etmekte zahmet çekiyor. Tek taraflı olarak, görme alanı ve dikkat etme alanı yahut belleği bozulabiliyor. Yakın periyodik belleği hatırlıyor lakin uzun vadeli belleği hatırlayamıyor. Ya da tam aykırısı.”

Alzheimer beyni yiyip bitiriyor

Alzheimer hastalarındaki sürece dikkat çeken Klinik Nöropsikolog İnci Birincioğlu, “Yutma aslında bir refleks ve hücrelerin kas hafızası ile gerçekleştirdiği bir harekettir. Kas hafızasını koruyan hücreler öldüğünde yutma süreci gerçekleştirilemiyor. Bu durum da akciğer sorunlarına sebep oluyor. Alzheimer ve demans hastaları aslında pnömoniden ölüyor. Gelinen sonuncu noktada hastalar Alzheimer sebebi ile ölüyor değil, Alzheimer beyni yiyip bitiriyor ve birtakım yaşamsal fonksiyonlar artık yapılamadığı için kişi vefat ediyor.”

Kronik ilerleyebilen bir sürü nörolojik hastalık var

Kronik ilerleyebilen bir sürü nörolojik hastalık olduğunu belirterek kelamlarına devam eden Klinik Nöropsikolog İnci Birincioğlu, “Hangisi olduğuna nazaran değişiyor. Mesela primer progresif afazi, sol ön beyinde başlayan ilerleyici bir lisan bozukluğu hastalığı. Bu da bir bunama. Burada kişi kendi konuşma yeteneğindeki tuhaflığın ve gerilemenin farkında oluyor, iç görüsü oluyor. Hatta şöyle bir sahne ile karşılaşıyorsunuz; ‘Ben artık daha yavaş konuşuyorum’ derken, günleri sayarken zorlanıyor. Farkındalık bölgesi etkilenmiş olmadığı için kişi kendi konuşamadığının da farkında oluyor. Bu bilişseldir. Ruhsal boyutu bunun üstüne ekleniyor. Kişi istese de yapamadığını gördükçe depresyona giriyor. Bana ne oluyor, daima bu türlü mi devam edecek, gitgide berbata gidiyor ve bu sefer korku bozuklukları ekleniyor.” dedi.

Geç başlangıçlı Alzheimer’da kişi kendindeki tuhaflığı kabul etmiyor

Geç başlangıçlı Alzheimer’da kişinin kendisinde bir tuhaflık olduğunu kabul de etmediğini kaydeden Klinik Nöropsikolog İnci Birincioğlu, “(Beni hastaneye yatırıp mirasımı bölüşecekler) üzere sanrıları olabiliyor. Bir de frontal demanslar var. Onlar direkt ruhsal davranış bozuklukları ile başlıyor. Çok dalga geçme, toplumsal uyumsuzluk, daha evvel var olmayan takıntılar, para harcama, ahenge ve yeme davranışlarındaki ve hatta cinsel yönelimdeki değişiklikler. Öncesinde çok saygın bir avukat, küfürlü konuşmaya başlayabiliyor, cinsel tarafta karşı tarafı rahatsız edecek davranışlarda bulunabiliyor. Bunlar ilerleyerek daha da önemli sorunlara yol açacak toplumsal ahenk bozukluklarıyla devam ediyor. Konuşması, idrar tutması, giyinme tercihi üzere nörolojik sorunlar ortaya çıkana kadar aile tarafından ruhsal olarak görülebiliyor.” dedi.

Hafif kognitif bozukluk Alzheimer’dan da bahseden Klinik Nöropsikolog İnci Birincioğlu, “Bu tipte önceleyen bir rahatsızlık durumu var. Bir araştırmaya nazaran; hafif kognitif bozukluk tanısı alan hastaların yalnızca yüzde 12’si Alzheimer’a dönüşüyor. Rehabilitasyonun o dönüşümü engelleme ihtimali olabiliyor.” dedi.

Beynin bir düzgünleşme vakti var ve onu kaçırmamak gerek

Klinik Nöropsikolog İnci Birincioğlu, bazı hastalıklarda beynin bir güzelleşme vaktinin var olduğunu ve onu kaçırmamak gerektiğini lisana getirerek, “Kendi kendine düzgünleşir demek en büyük yanlış. Hakikat, yerinde ve vaktinde tedavilerle inme sonrası büsbütün uygunlaşan hastalar var ve çok da azımsanacak bir sayıda değil. Bu güzelleşmeyi belirleyen şey inmenin beynin neresinde olduğu, ne kadar süratli müdahale edildiği, yaşı, eğitimi üzere çok faktörlü bir durum. Bir hastanın düzgünleşme kat sayısını hesaplayabilirsiniz.

Dolayısıyla nörolojik hastalıkların yaşlı hastalığı olduğu kanısı büsbütün yanlış. Bilhassa son 2 yıldır, genç hastalar geliyor ve biz çabucak müdahale etme iletisini verebilirsek, onun artık ömür uzunluğu rehabilitasyon merkezinde yaşayacak bir engelli olmadan uygunlaşmasını sağlayabiliriz ya da kendi kendine yönetim edebilecek bir fonksiyonellik seviyesinde olabilir. Düzgünleşme aşağı üst 1.5, 2 yıl sürüyor. Medikal, fizyoterapi, lisan konuşma, ergoterapi ve nörorehabilitasyon ile birinci 2 yıl içerisinde güzelleşme sağlanabiliyor.”