Araştırmacı mühendis yazar Ekrem Hayri Peker’den kıymetli esere değerlendirme
Somut kültürel miras, taşınabilir ve taşınamaz eserlerden oluşur; bina, köprü, saray, anıt mezar gibi yapılar bu kategoriye girerken; halk oyunları, örf ve adetler, el sanatları, dini ritüeller gibi kültürel öğeler somut olmayan kültürel miras olarak kabul edilir. Bu tanım, toplumların kimliklerini, tarihsel geçmişlerini ve geleneklerini geleceğe aktarmak için son derece önemli bir çerçeve sunar. İşte tam da bu noktada, Bursa’nın somut olmayan kültürel mirası üzerine yaptığı çalışmalarıyla dikkat çeken Kimya Mühendisi Yusuf Kenan Yetişen, sadece bir araştırmacı ve mühendis değil, aynı zamanda kültürel mirasın yaşayan bir parçası olarak karşımıza çıkıyor.
Bursa’nın Kültürel Mirasına Katkı: Yusuf Kenan Yetişen
Bursa, tarihi boyunca pek çok kültürel değişim ve dönüşüm geçirmiş bir şehir olarak, zengin bir kültürel mirasa sahiptir. Bu miras, hem somut hem de somut olmayan öğeleriyle, Bursa’nın yerel halkının yaşamını, geleneklerini ve kültürel değerlerini yansıtır. Yetişen’in çalışmaları, özellikle Bursa’nın kültürel kimliğini yansıtan somut olmayan mirası gün yüzüne çıkarmada büyük bir boşluğu dolduruyor.
Yusuf Kenan Yetişen, 1952 doğumlu olup, Bursa’da ilk ve orta öğrenimini tamamladıktan sonra Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nden 1976 yılında mezun olmuştur. Eğitim hayatının ardından Bursa’ya dönerek, babasının da içinde bulunduğu bir grup otobüsçü ile birlikte, Bursa Otobüsçüler Kooperatifi’ni kurmuştur. Bu girişimi, Bursa’nın ulaşım tarihine katkıda bulunan önemli bir adım olmuştur.
Yetişen’in Bursa’ya olan bağlılığı sadece iş hayatıyla sınırlı kalmamış, aynı zamanda şehrin kültürel mirasına da derin bir ilgi duymuştur. Özellikle Bursa’nın geleneksel halk oyunlarını, el sanatlarını, sosyal ritüellerini ve kültürel pratiklerini belgelendirme konusunda yaptığı çalışmalar, onu bir kültürel araştırmacı olarak ön plana çıkarmaktadır.
Kültürel Mirasın Anlatıcıları: “Bursa Kılıç-Kalkan Halk Oyunu ve Tarihçesi”
Yetişen, Bursa’nın kültürel mirasıyla ilgili ilk eserini 2011 yılında yazdığı “Bursa Kılıç-Kalkan Halk Oyunu ve Tarihçesi” adlı kitabıyla ortaya koymuştur. Bu eser, Bursa’nın sembollerinden biri haline gelmiş Kılıç-Kalkan halk oyununu ve bu oyunla ilgili tarihsel arka planı derinlemesine incelemektedir. Yetişen, bu eserinde sadece oyunun tarihi değil, aynı zamanda Bursa halkının kültürel bağlarını, sosyal yapısını ve geleneksel yaşantılarını da ayrıntılarıyla ele almıştır.
2017 yılında ise, aynı konuda kaleme aldığı “Bursa Kılıç-Kalkan Halk Oyunu ve Ustalarla On Yıl” adlı ikinci eserini yayınlamıştır. Bu çalışma, hem halk oyununa dair derinlemesine bir bakış sunmakta hem de bu kültürel mirası geleceğe taşımak adına önemli bir kaynak oluşturmaktadır.
Bursa’nın İpekçilik Kültürü
Bursa, tarihsel olarak ipek üretimi ve ticaretiyle ünlü bir şehirdir. Yetişen, bu alanda da önemli bir boşluğu doldurmuş ve 2012 yılında “Dut Yaprağından Kaftana” adlı kitabını yayımlayarak Bursa’nın ipekçilik tarihini konu almıştır. Kitap, ipekçilikle ilgili geleneksel bilgi ve teknikleri gelecek nesillere aktarmada büyük bir rol oynamaktadır. Bu eserin ardından 2016 yılında, “İpekçilik Şehri Bursa” adlı bir başka çalışmasını da yayımlamıştır.
Bursa’nın Ulaşım ve Taşımacılık Tarihi
Yetişen, sadece Bursa’nın kültürel mirasıyla değil, aynı zamanda şehrin ulaşım geçmişiyle de ilgilenmiştir. Taşımacılık ve ulaşım sektöründe baba mesleğini devralan Yetişen, 2020 yılında “Bursa Taşımacılık Tarihi” adlı eserini yayımlayarak Bursa’nın ulaşım altyapısının nasıl geliştiğini, bu alandaki yerel dinamikleri ve önemli figürleri incelemiştir. Bu çalışma, Bursa’daki taşımacılık tarihini belgelendiren önemli bir kaynaktır. 2022 yılında ise “Bursa Ulaşım Tarihi” adlı kitabıyla, şehrin ulaşım geçmişini daha geniş bir perspektiften ele almıştır.
Yeni Çalışma: “Bursa Somut Olmayan Kültürel Mirası”
Yetişen’in son eseri, “Bursa Somut Olmayan Kültürel Mirası”, kültürel mirasın korunması ve tanıtılması açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu eser, Bursa’nın zengin kültürel mirasını oluşturan geleneksel ritüelleri, halk oyunlarını, el sanatlarını, sosyal kutlamaları ve çeşitli üretim faaliyetlerini kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. “Bursa Somut Olmayan Kültürel Mirası” adlı eser, kültürel miras araştırmaları yapacak akademisyenler, kültürel araştırmacılar ve Bursa tarihine ilgi duyan herkes için kıymetli bir kaynak olacaktır.
Eserde yer alan konular arasında, halk oyunlarından geleneksel kutlamalara, sünnet cemiyetlerinden Ramazan adetlerine kadar Bursa’nın kültürel geleneklerine dair kapsamlı bilgiler bulunmaktadır. Ayrıca, karosercilik, yorgancılık, dericilik, bıçakçılık, kaşıkçılık, ipekçilik gibi üretim faaliyetlerinin yanı sıra, bağ bozumu ve zeytincilik gibi tarımsal faaliyetler de detaylı bir şekilde ele alınmıştır.
Sonuç
Yusuf Kenan Yetişen’in yaptığı çalışmalar, sadece Bursa’nın kültürel mirasına katkı sağlamakla kalmamış, aynı zamanda bu mirası gelecek kuşaklara aktarmak adına önemli bir görev üstlenmiştir. “Bursa Somut Olmayan Kültürel Mirası” adlı eseri, Bursa’nın kültürel dokusunu tanımak ve bu değerleri korumak isteyenler için paha biçilmez bir kaynak olma yolunda ilerliyor. Yetişen’in bu alandaki emekleri, Bursa’nın geçmişine ve geleceğine dair önemli bir köprü işlevi görmektedir. Kendisine, bu anlamlı katkıları nedeniyle bir kez daha teşekkür ediyor ve başarılarının devamını diliyoruz.
